Το ζήτημα Πνευματικά Δικαιώματα σε 10 απλά και κατανοητά βήματα για αρχάριους

Ολα όσα θα θέλατε να ξέρετε για το πολύπλοκο αυτό θέμα σε 10 σύντομα σημεία, μήπως και βγάλετε κι εσείς άκρη...

Δημήτρης Κανελλόπουλος

1) Τα Πνευματικά Δικαιώματα αφορούν τους συνθέτες και τους στιχουργούς (και τους κληρονόμους όσων έχουν πεθάνει). Τα Συγγενικά Δικαιώματα αφορούν τους τραγουδιστές και τους μουσικούς (και τους παραγωγούς των ηχογραφημάτων). Υπάρχουν σε όλο τον κόσμο, πληρώνονται από όλο τον κόσμο και πολύ σωστά. Κάποιοι ζουν αποκλειστικά από αυτά τα χρήματα. Παράδειγμα οι στιχουργοί που δεν μπορούν να κάνουν συναυλίες όπως οι συνθέτες.

2) Παντού στο εξωτερικό τα δικαιώματα τα εισπράττουν μη κερδοσκοπικοί Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης (ΟΣΔ) που έχουν φτιάξει οι ίδιοι οι Δημιουργοί. Οι Οργανισμοί αυτοί κρατούν ένα ποσοστό από τις εισπράξεις ως έξοδα λειτουργίας τους (υπάλληλοι, νομικά, πάγια έξοδα κτλ) και τα υπόλοιπα διανέμονται στους δικαιούχους (συνθέτες, στιχουργούς κτλ)

3) Στην Ελλάδα είχαμε την παγκόσμια πατέντα να μην υπάρχει κατ' ουσίαν Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης αλλά να εισπράττει τα Πνευματικά Δικαιώματα μία ιδιωτική εταιρία. Η περίφημη και αμαρτωλή όπως αποδείχθηκε ΑΕΠΙ. Η ΑΕΠΙ ήταν Ανεξάρτητη Οντότητα Διαχείρισης (ΑΟΔ). Για να είμαστε ακριβείς, υπήρχε και ένας ΟΣΔ παράλληλα, η «Αυτοδιαχείριση», αλλά ήταν πολύ μικρότερου μεγέθους και με λίγα μέλη.

4) Για δεκαετίες (δεκαετίες, ναι!) ακούγονταν κατά καιρούς διάφορα για την ΑΕΠΙ αλλά ουδείς την άγγιζε. Καλώς ή κακώς, καλώς δηλαδή, μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ έβαλε ένα τέλος σε αυτό. Και πρέπει να αναγνωρίσουμε όλοι ότι το ξεκίνησε ο τότε υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης. Του πιστώνεται. 

5) Η ΑΕΠΙ έκλεισε (με κακουργήματα για τους ιδιοκτήτες της) και οι Δημιουργοί έμειναν ξεκρέμαστοι. Και μιλάμε για έναν αριθμό 15 χιλιάδων ανθρώπων τουλάχιστον. Πολύ σωστά σκέφτηκαν να φτιάξουν τον δικό τους μη κερδοσκοπικό Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης (ΟΣΔ) όπως γίνεται σε όλο τον κόσμο. Αλλά ήθελαν χρόνο και χρήμα.

6) Πολύ σωστά προσφέρθηκε το κράτος να τους βοηθήσει. Κι έφτιαξε την Ειδική Υπηρεσία Έκτακτης Διαχείρισης Δικαιωμάτων (ΕΥΕΔ) βάζοντας επικεφαλής την κρατική επίτροπο Μαριάνθη Βλάχου. Η ΕΥΕΔ ήταν / είναι προσωρινή (διετής η διάρκειά της όπως λέει ο νόμος), μέχρι οι Δημιουργοί να προλάβουν να στήσουν τον δικό τους ΟΣΔ.

7) Πράγμα και το οποίο έκαναν, μέσα από πολλές αντιξοότητες και κόντρες βέβαια, εντάσεις, πολεμικές αναφορές και άλλα πολλά. Είναι η Ένωση Δικαιούχων Έργων Μουσικής (ΕΔΕΜ) και αποτελεί τη φυσική συνέχεια της ΕΥΕΔ. Η «Αυτοδιαχείριση» εν τω μεταξύ εκσυγχρονίστηκε κάπως, αυξήθηκαν και τα μέλη της, ενώ έλαβε και τη στήριξη της διεθνούς ομοσπονδίας των οργανισμών (CISAC). Ωστόσο ακούστηκαν διάφορα και γι αυτήν, για τη διαχείρισή της, υπήρχαν δημοσιεύματα για ατασθαλίες, μέχρι και δίμηνη αναστολή της άδειάς της είχαμε.  

8) Η Ένωση Δικαιούχων Έργων Μουσικής (ΕΔΕΜ) είναι έτοιμη εδώ και μήνες αλλά η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δεν της δίνει άδεια. Ψελλίζει κάποιες δικαιολογίες το υπουργείο αλλά είναι αστείες.

9) Και ξαφνικά «σκάει» μία καινούργια Ανεξάρτητη Οντότητα Διαχείρισης (ΑΟΔ), μία νέα Ανώνυμη Εταιρία όπως η ΑΕΠΙ δηλαδή, που λέγεται «IP HUB Α.Ε.». Το περίεργο εδώ είναι που η κ. Μενδώνη σπεύδει χωρίς καθυστέρηση να εκδώσει διαπιστωτική πράξη για τη λειτουργία της. Ιδιοκτήτης είναι ο Κωνσταντίνος Νανόπουλος, στενός συνεργάτης του επιχειρηματία Δημήτρη Μάρη, της 24 Media και συνιδιοκτήτη της Stoiximan.gr.

10) Είμαστε ξανά στο σημείο μηδέν. Και οι Δημιουργοί στον αέρα. Απλήρωτοι μάλιστα.