Αύγουστος στα βουνά της Ηπείρου

Η Kafka βρέθηκε στην Ήπειρο μαζί με εκλεκτούς φίλους από τη παγκόσμια μουσική (και όχι μόνο) σκηνή, καταγράφοντας στιγμιότυπα και συναισθήματα...

H γνωστή καρκινική γραφή. Διαβάζεται από την καλή και από την ανάποδη. Σε ελεύθερη μετάφραση πλύνε τις αμαρτίες σου, όχι μόνο το πρόσωπο σου. Είθισται να χαράσσεται σε πηγές. Με άλλα λόγια, ακόμα πιο ελεύθερα, εκεί που πας να πιεις νερό, διψασμένος από την πεζοπορία ενδεχομένως και την ανομβρία μιας μεγάλης διαδρομής, εμφανίζεται η προειδοποιητική επιγραφή, εν μέσω δροσερής όασης. «Καλώς ήρθες..ξένε, νομίζεις πως θα ξεδιψάσεις μιας και έφτασες μέχρι εδώ, αλλά στην πραγματικότητα ρίξε λίγο νερό επάνω σου μπας και συνέλθεις.. μέχρι την επόμενη πηγή». Λίγο από Νάρκισσο, λίγο από Σίσυφο, λίγο από πνιγμένη Οφηλία, θυμίζει η κατάσταση. Βρίσκω απείρως πιο κατατοπιστική τη συγκεκριμένη φράση στη βάση μιας (αν) ορθόδοξης εικονογραφίας σε αυτή τη μεγάλη εκκλησία που λειτουργεί δίχως ρεύμα στους Νεγάδες Ιωαννίνων. Αρχάγγελος κόβει κεφάλι, κάτω ακριβώς από τα ήδη κομμένα χέρια με τις αιματί κλωστές να κρέμονται. Αμφίπλευρη διεύρυνση με απώλειες λέγεται αυτό. Εις βάρος του διψασμένου. Για πάντα διψασμένοι.

 

 

Ο παππούς μου γεννήθηκε σ᾽ένα χωριό της Ηπείρου έξω από την Κόνιτσα. Η ζωή του εκεί ήταν κάτι που δε μοιράστηκε ποτέ μαζί μου. Μόλις πριν από λίγους μήνες έμαθα πως αποφάσισε να φύγει σε νεαρή ηλικία από το χωριό του για λόγους ευθιξίας απέναντι στον πατέρα του. Δε τον συγχώρεσε ούτε ξαναπάτησε το πόδι του, παρά 65 χρόνια αργότερα όταν τα πόδια του παππού μου σχεδόν δεν τον βαστούσαν και κανένας δικός του δε ζούσε για να αλληλοσυγχωρεθούν τα κρίματα. Ήταν πολλά αυτά που δε μου είχε πει ο παππούς μου αλλά δεν έχω παράπονο. Μου τα τραγουδούσε. Διασκέδαζε τις εντυπώσεις με μοιρολόγια. Ζόρικη ζωή εν μέσω μουσικής αυτοπεριφρούρησης. Φέτος το καλοκαίρι προσπάθησα να καταλάβω από ψηλά, όχι αφ᾽ υψηλού, τι σημαίνει να γιορτάζεις μια απώλεια και να επιστρέφεις στον τόπο της κάθε χρόνο. Πανηγύρια τα λένε. «Συγγνώμη μετά μουσικής», τα βάφτισα εγώ.

 

 

The Wicker Man. Μια φορά κι έναν καιρό ένας άντρας ταξίδευε χιλιάδες χιλιόμετρα κάθε χρόνο για να επιστρέψει για λίγες μέρες στο αγαπημένο του χωριό. Και παρόλο που δεν είχε γεννηθεί εκεί, το τιμούσε πάντα με τα λόγια και κυρίως με τις πράξεις του. Το έκανε γνωστό για τις ομορφιές και τους ανθρώπους του στα πέρατα του πλανήτη. Στο τελευταίο του ταξίδι όμως η υποδοχή που του επιφύλαξαν ήταν περίεργη, τον έκαναν να σαστίσει, να αισθανθεί πιο ξένος από τους ξένους και τελικώς τον βαλσάμωσαν, τον έκαναν ξύλινο τοτέμ με γιρλάντες. Προσπάθησα να του εξηγήσω πως τα σαράντα κύματα στις μικρομέγαλες κοινωνίες έχουν καρναβαλιστικό χαρακτήρα. Ένα σύνολο μασκέ θηρίων με φίμωτρα. Η ανθρωποφαγία είναι πανάρχαια τελετή, όσο και τα μοιρολόγια. Δεν είμαι σίγουρη πως υπάρχει ιστορική εποχή, μεγάλης κλίμακας που το «εμείς» ήταν πιο ισχυρό και είχε μεγαλύτερη διάρκεια από το «εγώ».

 

 

Παρατράγουδα με σπαρακτικό νόημα είναι κάτι που δε μαθαίνεται χωρίς ανοιχτή καρδιά. Ο καθένας και τα όπλα του. Ο σπουδαίος Κώστας Καραπάνος διαθέτει τις ικανότητες ενός καρδιογνώστη βιολιστή όταν η στέγη έχει πάρει φωτιά. Ο Chris C. King έχει γονατίσει δίπλα του, δε θέλει να σταθεί όρθιος στο συγκεκριμένο πανηγύρι. Στα πολύ παλιά χρόνια, όταν η στεναχώρια εκφραζόταν με αφοπλιστικά άμεσο τρόπο έγραφες με το σφυρί στο χέρι, ενίοτε το χρησιμοποιούσες κυριολεκτικά, σε κεφάλια. Ο Chris, έχει αφήσει πίσω του το «Ηπειρώτικο Μοιρολόι» (εκδόσεις Δώμα) κι ετοιμάζει δύο καινούργια βιβλία όπου κεντάει με ευγένεια σκοτεινές συσχετίσεις και διαδοχές. Ξέρει πως όλοι είναι ίδιοι μέσα από τις διαφορές τους. Και η συγγραφή έχει ανάγκη το δράμα για να μπουν όλα σε τάξη. Αυτόκλητος σύμμαχός του η μουσική που αγαπάει, ίσως η μόνη καλοσύνη που κάποιες φορές, δεν εκφράζεται απολογητικά, που δεν κάνει επίδειξη δυνάμεως. Αλλά η αγάπη δεν φωτογραφίζεται, δεν γράφεται με νότες, ούτε στο χαρτί. Εξημερωμένος πολεμιστής δεν υπάρχει.

 

 

Φωτογραφίζω τον Chris Eckman την ώρα που φωτογραφίζει τον Πετρολούκα Χαλκιά που στέκεται όρθιος, πανύψηλος στο μπλε κουστούμι του. Την προηγούμενη μέρα σ' ένα άλλο πανηγύρι μου λέει ο Chris με την έξαρση ανθρώπου που μόλις τα είδε όλα «Κατερίνα κυκλοφορεί ένας τύπος εδώ πέρα με t-shirt των Mudhoney! Tι φάση;». Για κάποιο λόγο που δε θυμάμαι, του απαντάω «μα πως κάνεις έτσι, λες και είδες το Mark E. Smith να χορεύει τον Πωγωνίσιο..» Και κάπου εκεί χάνεται η μπάλα. Εν μέσω τσίπουρου, κρεατοφαγίας και κλαρίνου ακούω από τον Eckman μια καταπληκτική ιστορία για το Mark όταν κυκλοφορούσε ως σεσημασμένος κλειδαράς στα live των The Fall και μια άλλη ιστορία (για αγρίους) που δεν επιθυμώ ν᾽ ανακυκλώσω για τον Cobain, για να ξαναγυρίσουμε κατόπιν την κουβέντα στην Kate Bush, της οποίας το Aerial lp, άκουγε στο αυτοκίνητό του όσες μέρες οδηγούσε για να φτάσει στην Ήπειρο. Όλες οι παραπάνω συζητήσεις ήταν μια εισαγωγή στην κοινή μας γλώσσα, όχι το καταστάλαγμα στην καινούργια για τον Chris, παραδοσιακή γλώσσα που παρακολούθησε και παρατήρησε επί ελληνικού εδάφους.
Δεν μπορώ να ξέρω τι σκεφτόταν όταν κράτησε καρφωμένο το βλέμμα του επάνω στον μετανάστη καρδιοχειρουργό της παρέας που άρχισε να σφυρίζει την ψυχή του σε σπαραχτικό μοιρολόι αφιερωμένο στη μητέρα του. Σε γενικές γραμμές γνωρίζω πως αντιμετωπίζονται οι Έλληνες στο εξωτερικό. Αυτό που δε γνώριζα, από πρώτο χέρι, είναι ποια εικόνα προσφέρουμε σήμερα στην εποχή της παγκόσμιας οθόνης, μέσα στην ίδια μας τη χώρα στους περιηγητές, τους λιγότερο τουρίστες ξένους. O Chris Eckman λίγες ώρες πριν φύγει μου είπε: «..έχεις περάσει αρκετό χρόνο εκτός Ελλάδας, ξέρεις τι σημαίνει το αίσθημα του γιγαντισμού αλλά ζεις σε μια σπουδαία, μικρή χώρα, σε χρόνο διαφορετικό, το ξέρεις έτσι δεν είναι;». Και τότε θυμήθηκα το γνωστό γαλατικό χωριό, το μαγικό φίλτρο εν μέσω μόνιμης διχόνοιας, τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία με τη μεγάλη μοναξιά και τις μεγάλες ευκαιρίες και το πανηγύρι συμφιλίωσης του περιχαρακωμένου χωριού. Μέχρι το πρωί. Μέχρι να πέσει ο μπλε ουρανός στο κεφάλι μας.

 

 

Atom Heart Mother. Η αλήθεια μου είναι πως θα μπορούσα να γράψω και ν' ανεβάσω ατελείωτες λέξεις και φωτογραφίες για την Ήπειρο όπως την παρατήρησα μέσα από τα μάτια Αμερικανών, Αγγλων και Φιλανδών. Η αλήθεια τους είναι πως ζούμε στην ωραιότερη χώρα. Λίγο καλύτεροι να ήμασταν μεταξύ μας. Λίγο λιγότερο κλεφτοπόλεμο στις ισόβιες διαμάχες.